Kitap Önerisi: Sivil İtaatsizlik
Kitap önerisi köşemizde bu hafta Sivil İtaatsizlik ile sizlerleyiz.
Henry David Thoreau “Sivil İtaatsizlik” terimini ilk kez, 19.YY Amerika’sında yaşadığı tatsız bir olaydan sonra ince bir sistem eleştirisi yapmak istediğinde kullanır. “Devlet yönetmek için değildir.” der yazar. Ve tarihin en çarpıcı deyişine can verir:
En iyi hükümet, en az hükmedendir.
Sf:9
Siyasal iktidarın meşruiyetini sorgulayan bu can alıcı giriş, tüm yönetim sistemlerinize bakışımızı sorgulatır, ideal bir yönetsel çerçeve için bakış açısı sunar. Aslında 1849 senesinde yazılan kitap önerisi kitabını İthaki Yayınları’ndan 2019 senesinde Egemen Özkan çevirisi ile çıkmış.
İçinde İlkesiz Hayat başlıklı metni de bulacağımız bu kitap Martin Luther ve Mahatma Gandi gibi siyasi isimlerin fikir dünyasına katkı sunmuş. Kitap önerisi Sivil İtaatsizlik kitabının yazarını tanıyalım. Sonra kitabın içine mini bir yolculuk yapalım:
Yazar Hakkında
Kitap önerisi Sivil İtaatsizlik yazarı Henry David Thoreau 1817 senesinde Amerika Massachusetts’de doğmuştur. Harvard Üniversitesi’nden mezun olur yazar. Sonuçta felsefe, politika, tarih, etik, biyoloji, şiir ve din ile ilgilenen bir entelektüeldir.
Başyapıtı Walden ile transandantalizm üzerine denemeler yapar. Transandantalizm, 19. yy başlarında Amerika’da çıkan edebiyat, din, felsefe ve kültür alanlarında çıkan yeni fikirlerin toplamıdır. Henry David Thoreau da dönemin öne çıkan transandantalistlerinden olmuştur. 1862 senesinde tüberküloz yüzünden öldükten sonra tüm eserleri 20 cilt halinde 1920 senesinde basılmıştır.
Kitabın İçine Doğru
Sivil itaatsizlik eylemi yönetimi kökten değiştirmeyi değil bazı çarkları elden geçirmeyi amaçlar. Nitekim bu önerilen elden geçirme yöntemleri oldukça barışçıl ve akılcıdır. Bu bölümde kitap önerisinin eserinin içindeki Sivil İtaatsizlik ve İlkesiz Hayat makalelerinden alıntılara yer verelim. Kitabın genel çerçevesini vermiş olalım:
Sivil İtaatsizlik
Yönetmek zorunda olmayan devleti öven yazar, yönetimsel sorunlara ışık tutmaya çalışır. Kitap önerisi eserin dikkat çekici alıntılarına göz atalım:
Devlet insanların yanında bir tür tahta silahtır.
Sf:10
… ben devletin derhal ortadan kalkmasını değil, derhal daha iyi bir devlet kurulmasını isterim.
SF:10
Vicdanlı insanlardan oluşan bir kurumun kendisi de vicdanlı olur.
Sf:11
Ben bu dünyaya burayı daha yaşanır bir yer yapmak için değil, iyi kötü burada yaşamak için geldim.
Sf: 21
Hukukçuların gerçeği gerçek değil, tutarlılık ve ya tutarlı bir geçiştiriciliktir.
Sf:36
Makalede bu dünyada nasıl yaşanır, yönetimden beklenti nedir gibi konuları işlenir. Bu açıdan metin, çağına deyim yerindeyse meydan okur.
İlkesiz Yaşam
Bu makaledeki konular ilk makaleye göre daha farklıdır. Kitapta emek, sermaye, miras ve çalışma üzerine konular vardır. Sonuçta ilkeli bir yaşam sürmek için ipuçları verilir.
Emekçinin amacı hayatı kazanmak, iyi bir meslek edinmek değil, belli bir işi iyi icra etmek olmalı.
Sf:47
İşinizi para için yapacak insanlarla değil, o işi sevdiği için yapan insanlarla çalışın.
Sf:48
Dünyaya sadece bir servetin varisi olarak gelmek aslında doğmak değil, ölü doğmaktır.
Sf:49
The Times okumayın. Sonsuzluğu okuyun. Basmakalıp davranışlar en nihayetinde kirlilik kadar kötüdür.
Sf: 63
Kitap, dönemini aşan bir metinden ibarettir. Bunun yanında siyaset hakkında düşündürürken felsefi bir kurguya başvurur. Bu transandantal akımla uyumlu bir dışavurumdur.
Nitekim metinlerde ele alınan çoklu alanlar okuyucuya zengin bir deneyim sunar. Sonuçta sadece yönetimi değil, yaşamı, emeği ve bireysel ölçekte düşün dünyası üzerinde düşünme vaat eder. Çoklu alanlar temelinde, düşünsel dünyanıza katkı için herkese bu okuma deneyimini tavsiye ederim.
Kaynakça
Sivil İtaatsizlik, Henry David Thoreau, 2019, İthaki Yayınları, İstanbul.
