Kitap Önerisi: Bir Hatıra-i Pejmürde
Kitap önerisi köşemizde bugün Karakarga Yayınları’nın, Kayıp Kitaplar Kütüphanesi serisinden çıkan “Bir Hatıra-i Pejmürde” eseri ile sizlerleyiz.
Osmanlı döneminden bir kadın yazarın kaleme aldığı eser ilk defa Latin harflerine çevrildi. Gelin hep beraber, yazarın tek romanı Bir Hatıra-i Pejmürde‘sine yakından bakalım. Ardından da Osmanlı döneminin az sayıda kadın yazarlarının içinde yer alan Salime Servet Seyfi ile tanışalım.
Kitap Hakkında
Eser, günlük-roman türünde yazılmıştır. Hikâye ise bir kadının çevreleyen dramı konu alır. Hikâyeye göre acılar içindeki teyzesini izleyen genç kız onun ölümüyle günlüklerine ulaşır. Hikâyenin tümü bu günlüklerinin içinde yer alır.
Günlüklerin sahibi baş karakter Gülbin, öncelikle bir eve satılır sonra evlendirilir. Sonrasında kocasının ölümüyle evden kayınvalidesi tarafından uzaklaştırılır. Bunun ardından ikinci kocası da vefat edince acı üzerinde acı çeker.
Nitekim ikinci kocası da bu dünyadan göçünce evliliğin iyi geleceği düşüncesiyle üçüncü evliliğini yapar. Ama artık ölüme daha yakındır. İkinci çocuğu olsa da birincisinden koparılmışlığı ile dünyadan gün yüzü göremeden ayrılır.
Esere Dair
Gülbin’in yaşadığı dramın dozu yüksektir. Ama eseri dönemi içinde değerlendirmek gerekirse o zamanlarda kadınların yaşadıkları gözler önüne seriliyor. Bunu döneminden muaf tutup kendi zamanımıza baktığımızda hala aynı olayların yaşanıyor olması okuyucuyu düşündürür.
Nitekim yazarın o zamanki gözlem ve kalem gücü üzerinde de düşünmelidir okuyan. Bunun yanında Osmanlı döneminde kadının yeri, toplum dinamikleri, iyileşemeyen hastalıklar, meta olarak görülen kadın konuları da önümüzdedir.
Yazar ve Çevirmen Hakkında
Saime Servet Seyfi, 1868 doğumlu olup şiirle edebiyata girmiştir. 2. Meşrutiyet sonrası edebiyattaki özgürleşmeden mütevelli Servet-i Fünun ve Milli Edebiyat dönemlerinde edebiyat adına oldukça aktiftir. Dergi baş yazarlığı, Halide Edip Adıvar ile çalışma şansı derken Osmanlı toplumundaki kadın rolünü anlatmayı seçmiştir.
İngilizce çeviriler de yapan yazar, erkek kardeşiyle birlikte nesir ve şiirlerinin olduğu ortak bir kitap çıkarmıştır. Tanzimat Dönemi feminist akımı eleştirir. Ona göre kadının asli görevi anneliktir. Bu anlamda akıma karşı bir duruşu olduğu bile söylenebilir.
Diğer yandan kitap önerisi olan “Bir Hatıra-i Pejmürde” ise tek romanıdır. Cumhuriyet sonrası Türk edebiyatı döneminde de aktif olan yazar, 1944 senesinde vefat etmiştir.
İstanbullu yazar, çevirmen ve öğretmen Merve Köken, Kocaeli Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezundur. Yazdığı “Türk Mitolojisi” ve “Türk Masalları” adlı kitapları ve çevirdiği birçok kitabı vardır: Bir Hatıra-i Pejmürde, Canvermezler Tekkesi, Sergüzeşt-i Kalyopi, Başka Dünyalarda Canlı Mahlukat Var Mıdır?, Makinalı Kafanın Hikâyesi.
